| نام | علی علمدار |
| لاتین | ali alamdar |
| ارتفاع | 3111 ( نقشه توپوگرافی ) |
| مسیر های دسترسی | 1 مرند روستای ارلان 2 تسوج روستای الماس 3 تسوج روستای تیل |
| نزدیکترین پناهگاه | پناه گاه روی قله |
| نزدیک ترین مرکز امداد | پایگاه امداد و نجات تیل ( تسوج ) |
| استان | آذربایجان شرقی |
| شهرستان | شبستر – مرند |
| نام محلی | علمدار (علی علمدار) |
| رشته کوه | میشو |
| مشخصه خاص | |
| مختصات درجه | N 38.34753° E 45.51214° |
| مختصات یو تی ام utm | 38 S 0544752 mE 4244499 mN |
| دسترسی به آب آشامیدنی | در سمت شمال قله علی علمدار و زیر کاسه ی قله چشمه ای وجود دارد که همیشه آب آن روان می باشد و حدود نیم ساعت با قله علی علمدار فاصله دارد |
| آنتن دهی موبایل | آنتن دهی مناسب بر روی قله آنتن دهی در طول مسیر پیمایش از سمت روستای الماس |
| سطح سختی مسیر | سخت |
| طول مسافت مسیر تا ابتدای حرکت | از تبریز تا روستای ارلان مرند : تقریبا 92 کیلومتر از تبریز تا روستای الماس تسوج : تقریبا 115 کیلومتر |
| طول مسافت مسیر از شروع تا رسیدن به هدف | از روستای الماس تا قله تقریبا 12 کیلومتر |
| شماره تماس ها | پایگاه امداد : 112 041- اداره ورزش و جوانان شهرستان شبستر: 42423055 041- اداره ورزش و جوانان شهرستان مرند: 42423057 041- اداره کل ورزش و جوانان آذربایجان شرقی: 34766400 |
| مناطق پر خطر | مناطق بهمن خیز / یال های منتهی به دره احتمال وقوع بهمن در مسیر روستای ارلان وتیل )برای صعود زمستانی مسیر روستای الماس توصیه می شود.( |
| پد های بالگرد امداد | |
| مناطق تاریخی و گردشگری |
فایل جی پی اس مسیر غربی از روستای الماس
اطلاعات جامع قله
آخرین منطقه از کوهستان میشو داغ در شرق شهر تسوج به پایان می رسد. جایی که بلند ترین قله
این کوهستان قد بر افراشته است. کوه علی علمدار در ۵ کیلومتری جنوب غربی روستای ارلان در
حومه ی شهرستان مرند، ۹ کیلومتری شرق شمالی روستای الماس در همسایگی شهر تسوج و ۱۱
کیلومتری شمال شرقی روستای تیل در شهرستان شبستر قرار دارد. این قله ی زیبا و پرجاذبه با
ارتفاع ۳۱۱۱ متر بلندترین قله ی کوهستان معروف میشو محسوب می شود.
در ذروه ی این کوه آرامگاه انسان وارسته ای به نام سلطان علی علمدار را مشاهده می کنیم. او از
دوستاران خاندان رسالت بوده و مورد احترام و تکریم مردم است و همه ساله تعداد کثیری از مردم
نواحی اطراف به زیارتش می شتابند و گوسفند قربانی می کنند. روی قبر بقعه ای وجود ندارد اما
محدوده ی آن به شکل سکویی بلند مشخص شده است. در روی سنگ قبر مرمرین قدیمی و شکسته
نام سلطان علی علمدار به چشم میخورد در تعمیرات جدید سنگ قبر تازه ای نیز در کنار سنگ قبر
قدیمی نصب شده است که صاحب آرامگاه را علی بن مالک اشتر نخعی معروف به علی علمدار معرفی
می کند.
در فاصله ی کمی از آرامگاه بنای نسبت ا بزرگی با دیوارهای طاقی و سقفهای گنبدی دیده می شود
که کلا با سنگ و آهک ساخته شده است این ساختمان دارای یک اتاق بزرگ مرکزی و چند اتاق
پیرامون می باشد که منزل و استراحتگاه زائران و پناهگاه ایمنی برای کوهنوردان است.
نزدیکترین مبادی صعود در شهرستان مرند روستای ارلان و در شهرستان شبستر روستای الماس
می باشد از روستای تیل در شهرستان شبستر هم مسیر زیبایی برای صعود وجود دارد که نسبت ا
طولانی است.اگر بخواهیم از سمت شمال قله علی علمدار را صعود کنیم باید خودمان را از طریق
مرند و کشکسرای به روستای ارلان برسانیم. ارتفاع روستا از سطح دریا حدود 1825 متر می باشد.
بنابراین فاصله صعودی بیش از 1300 متر بوده و صعود سنگینی را در پیش رو داریم. مخصوصا
اینکه جبهه شمالی کوه دارای شیب نسبتا زیادی می باشد. فاصله تبریز تا مرند 68 کیلومتر و فاصله
مرند تا کشکسرای 15 کیلومتر می باشد. همچنین روستای ارلان در 10 کیلومتری جنوب
کشکسرای قرار گرفته است. اگر بخواهیم از سمت جنوب غربی و روستای الماس قله را صعود کنیم
ابتدا باید خود را به شهر تسوج برسانیم . این شهر در 110 کیلومتری شمال غربی تبریز قرار گرفته
است. روستای الماس نیز در 5 کیلومتری شمال شرقی تسوج قرار داد. ارتفاع این نقطه 1600 متر
از سطح دریا می باشد و حدود 1500 متر صعود در پیش رو داریم اما به دلیل شیب کم مسیر زیاد
سنگین نمی باشد. در کل صعود از هر دو جبهه به میانگین 4 ساعت نیاز دارد.
راهنمای صعود
راهنمای صعود از روستای ارلان
راه ارلان از کیلومتر ۲۰ جاده ی مرند – خوی از داخل شهرک کوشکسرای و از سمت چپ جاده
ی فوق منشعب می شود. این راه روستایی نزدیک به ۱۵ کیلومتر طول دارد و از پای کوه گئچی
قالاسی می گذرد و با پیچ و خم زیاد و سربالایی شدید همراه است. پس از طی سربالایی به سوی
۲ ساعت وقت نیاز دارد. / ارلان سرازیر می شویم این مسیر در صورت پیادروی دست کم به ۵
مسیر صعود
۱ – از بیرون روستا، از کنار سد راه خاکی کوهستانی را در پیش می گیریم و از دست راست تدریج ا
بالا میرویم و حدود ۴۰ دقیقه در جهت جنوب و جنوب غرب پیش می رویم.
۲ – ادامه ی صعود در جهت شرق و جنوب شرق از خط الراس، حدود ۲۰ دقیقه
۳ – تغییر جهت به سوی جنوب، در این بخش از صعود پس از حدود ۲۰ دقیقه کوه پیمایی از روی
خط الرأس به زمین هموار و وسیعی می رسیم که محل نصب چادرهای تابستانی رمه داران می
باشد.
۴ -در ادامه مسیر با انحراف کمی به طرف شرق و پس از حدود ۴۰ دقیقه به پیچ چشمه ی معروف
بابانبار )بابا انبار( میرسیم. طرف راست پیچ درهی عمیقی است. در ابتدای پیچ که از کمره ی یال
میگذرد چشمه کوچکی جاری است برف در این محل اغلب تا وسط تابستان می ماند.
۵ -از محل پیچ در جهت جنوب غرب )سمت راست( پس از حدود ۱۵ دقیقه به کنار چشمه ی پر
اب وخنک بابا انبار می رسیم، این چشمه در پایین دست برف چالهای زمستانی قرار دارد.
۶ -از کنار چشمه در جهت غرب و از کمره ی کوه پیش می رویم و سپس در جهت جنوب از روی
خط الرأس می گذریم و بعد از ۲۵ دقیقه به قله می رسیم.
در این مسیر از روستای ارلان تا قله سه ساعت کوه پیمایی خواهیم داشت و برای بازگشت نیز دست
کم به ۲ ساعت راه پیمایی ملایم نیاز خواهیم داشت.
راهنمای صعود به قله ی علی علمدار از روستای الماس
روستای الماس در هفت کیلومتری شرق شمالی شهر تسوج و در داخل دره ای با جهت شمال شرق
- جنوب غرب و در دو سوی رودخانه قرار دارد. )راه روستای الماس در جاده ی شبستر تسوج
نرسیده به شهر تسوج از داخل روستای دیزج شیخ مرجان می گذرد.(
چند پل کم عرض ارتباط دو طرف آبادی را فراهم می سازد. این روستای زیبا، باغهای پرطراوت، با
انواع گوناگون از درختان میوه از جمله گردو، بادام، زردآلو، آلبالو و … دارد. به گفته ی اهالی جمعیت
آبادی حدود ۱۵۰ خانوار است. )بخشهایی از این آبادی در بهار سال ۱۳۷۷ بر اثر یک سیل ناگهانی
ویران شد و زیانهای جانی و مالی فراوان به بار آورد.(
برای صعود از این مسیر، از انتهای باغهای روستا و از سمت چپ دره سوار یال می شویم که با جهت
شمال شرق تا قله ادامه دارد. در دو طرف این یال دو دره ی عمیق قرار دارد که آن را از خط الرأس
های بلند دو طرف جدا می سازد. این مسیر با پیچ و خم هایش در حدود دوازده کیلومتر طول دارد
و با شیب ملایمی همراه است. با چهار ساعت کوه پیمایی آرام که کلا در سربالایی انجام می پذیرد
به قله میرسیم. در طول مسیر عادی هیچ سربالایی تند و یا پرتگاه وجود ندارد و بی هیچ خطری
میتوان به قله رسید، از سوی دیگر چون این مسیر آفتابگیر است برای صعودهای زمستانی نیز بسیار
مناسب است. یادآور شویم که یک راه مالرو از داخل آبادی تا قله وجود دارد، ضمنا در طول مسیر
چشمه ای مشاهده نمی شود و از این نظر بهتر است قبل از سوار شدن بر روی یال به برداشت آب
اقدام کنیم.
راهنمای صعود به قله ی علی علمدار از روستای تیل
از ترمینال شهر شبستر تا تقاطع جاده فرعی تیل حدود ۲۶ کیلومتر و از آنجا تا داخل روستا ۵
کیلومتر راه اسفالته است. حدود پنج کیلومتری نیز راه خاکی ماشین رو تا پای کوه وجود دارد و بعد
از آن پیاده روی شروع می شود. مسیر حرکت از داخل رودخانه و در خلاف جهت جریان آب خواهد
بود.
بعد از پشت سر گذاشتن آخرین باغ روستا در سمت راست رودخانه، چند درخت تنومند بید مشاهده
می شود، حدود ۵۰ متری سمت راست بیدها، بالای یک پشته، یک استخر آب سیمانی وجود دارد
و چشمه ی کوچکی که به آن سرازیر می شود. سایه ی بیدها و نزدیکی چشمه محل مناسبی برای
استراحت و صرف صبحانه فراهم کرده است. راه دره را از کنار آب پی میگیریم و سپس از سمت
چپ دره بالا می رویم و باریکه راه پاکوب کناره ی دره را تعقیب می کنیم. به فضای باز و و همواری
میرسیم که سمت چپ آن یک قله ی صخره ای است و سمت راستش دره ی رودخانه، سمت راست
دره نیز یک قله ی دیگر قرار دارد. کمی جلوتر تپه ای را پیش رو داریم که دو طرفش دره های
عمیق است، از کمره ی راست یا چپ دره در جهت شمال پیش میرویم تا به خط الرأس برسیم. با
رسیدن به خط الرأس دره ی ژرفی را پیش رو داریم، با جهت شرقی – غربی در طرف شمال این
دره و اندکی دورتر قله ی علمدار و گنبد منازل آن دیده می شود. راه پاکوب کمره ی دره را به
سمت راست پی می گیریم و در جای کم گود از عرض دره می گذریم و سوار یال روبرو می شویم.
دره ی دیگری نیز در سمت راست یال وجود دارد که در انتها به خط الراس منتهی به قله می رسد.
بعد از سوار شدن به یال جهت حرکت به سوی شمال و در مرحله ی پایانی با تمایل به سمت چپ
به سوی قله خواهد بود.
صعود از انتهای راه خاکی روستا تا قله ی علمدار در شش ساعت به انجام می رسد و از کنار بیدهای
تنومند مورد اشاره پنج ساعت. بازگشت به روستا چهار ساعت طول میکشد که چهل دقیقه ی آن
مربوط به پیاده روی در جاده خاکی منتهی به پای کوه است.
در این مسیر غیر از آب زلال رودخانه چند چشمه نیز جاری است. ضمنا یک غار کوچک در سمت
راست دره و نزدیک اولین چشمه ی مسیر وجود دارد که برای پناه گرفتن چند نفری کفایت می
کند.
مناطق کوهستانی و قله های اطراف
قله علی علمدار ۳۱۱۱ متر دقیق ارتفاع دارد اما قله ای که در سمت شرقی و روبروی آن)نشانگاه(
قرار گرفته حدود نیم ساعت الی ۴۵ دقیقه با علی علمدار فاصله دارد بلندتر می باشد و با ۳۱۳۱
متر ارتفاع بیست متر از قله غربی بلند می باشد و در کل این قله ی شرقی کوه علمدار بلندترین
قله ی کوهستان میشو محسوب می شود. در سمت شمال قله علی علمدار و زیر کاسه ی قله
چشمه ای وجود دارد که همیشه آب آن روان می باشد و حدود نیم ساعت با قله علی علمدار
فاصله دارد.
در صورت صاف بودن هوا می توان قلل اورین خوی )بام آذربایجان غربی با ۳۶۲۲ متر( و کوه
هاراویل سلماس ) ۳۴۶۸ متر( را در غرب و ارارات )آغری داغی در ترکیه( را در شمال غربی را
به تماشا نشست. همچنین کوهستان کیامکی در شمال شرق و کوهستانهای مرزی ارومیه در
غرب و جنوب غربی قابل مشاهده خواهند بود. این پدید بیشتر در پاییز و زمستان اتفاق می
افتد.
همچنین در شمال کوه علمدار و روستای ارلان و بین شهر کشکسرای و روستای ارلان کوهی
مخروطی به شکل کله قند وجود دارد که آن را گئچی قالاسی می نامند و ۱۹۹۲ متر ارتفاع
دارد. این کوه در ۲۵ کیلومتری غرب مرند واقع شده است. در قسمت جنوبی قله علمدار دو قله
وجود دارند که قله جنوب شرقی را اوزون بئل یا اوزون یال داغی می نامند که به دلیل طولانی
بودن یال شرقی به این اسم مشهور است و ۲۹۱۱ متر ارتفاع دارد همچنین در برخی گویشهای
محلی اسم روستای تیل روی این قله گذاشته شده و آن را تیل داغی می نامند. نزدیک ترین
روستا به آن روستای هریس می باشد این روستا در ارتفاع ۱۷۰۰ متری واقع شده است. همچنین
در جنوب کوه علمدار و غرب اوزون بئل قله ی زیبا وجود دارد که انتهای آن سنگی و گرده ای
است و از دور به شکل کاملا نوک تیز مشخص است که نام این قله آریش داغی می باشد و
۲۸۷۹ متر ارتفاع دارد.
منابع :
کتاب کوه های آذربایجان – بهزاد زاد غلام حسین رشید
کتاب راهنمای صعود به قله های آذربایجان